Eυζωία / ευτυχία του ανθρώπου

Ο άνθρωπος βρίσκεται σε μια διαρκή αναζήτηση της ευτυχίας του. Στον σύγχρονο κόσμο, γίνεται όλο και πιο έντονο το ενδιαφέρον για θέματα που αφορούν την ευζωία και την ευτυχία των ανθρώπων.

Ο διευθυντής της μελέτης Harvard Study of Adult Development, Robert Waldinger (2023), της πιο ολοκληρωμένης έρευνας που έγινε ποτέ για το τι μας κάνει ευτυχισμένους, μιλάει για τη χαρά, τις σχέσεις και πότε επιτρέπεται να εγκαταλείπουμε τα όνειρά μας. Δεν είναι τα χρήματα, η επαγγελματική επιτυχία ή οι διακοπές σε τροπικούς παραδείσους που μας κάνουν ευτυχισμένους, αλλά οι σχέσεις μας με τους άλλους. Αυτό είναι που καθορίζει σε ποιο βαθμό είμαστε ευτυχισμένοι με τη ζωή μας και σε μεγάλο βαθμό πόσο θα ζήσουμε.

Στο βιβλίο «Stubling on Happiness» ο ψυχολόγος Daniel Gilbert, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Harvard, περιγράφει τις ατέλειες της μνήμης μας και τις πλάνες των προβλέψεών μας, πράγματα που τελικά μας οδηγούν σε λάθη όταν οραματιζόμαστε το μέλλον μας και υπολογίζουμε την προσδοκώμενη ικανοποίηση. Παρουσιάζοντας τις πιο πρόσφατες επιστημονικές μελέτες στα πεδία της ψυχολογίας, της γνωσιακής νευροεπιστήμης, της φιλοσοφίας και της οικονομικής της συμπεριφοράς, ο Gilbert φέρνει στο φως όσα έχουν ανακαλύψει οι επιστήμονες σχετικά με τη μοναδικά ανθρώπινη ικανότητα να φανταζόμαστε το μέλλον μας και να προβλέπουμε πόσο θα μας αρέσει τότε. Με εξαιρετική οξυδέρκεια και γλαφυρότητα, ο Gilbert μας εξηγεί για ποιους λόγους φαίνεται να ξέρουμε τόσο λίγα πράγματα για την καρδιά και το νου του μελλοντικού εαυτού μας.

O Fredrickson (2003) πιστεύει ότι τα θετικά συναισθήματα δεν είναι μόνο ικανά να μεταμορφώσουν τα άτομα, αλλά και τους οργανισμούς. Σε έναν οργανισμό υπάρχουν αλυσιδωτές αντιδράσεις εξαιτίας συμπεριφορών και στάσεων. Δημιουργείται ένα κοινωνικό δίκτυο διασποράς και διάχυσης της ευτυχίας όπου, βάσει των θετικών συναισθημάτων, το ένα άτομο επηρεάζει θετικά το άλλο και, εν τέλει, η ευτυχία του ενός εξαρτάται από την ευτυχία του άλλου. Αναπτύσσεται ένα ευχάριστο και υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον, στο οποίο όλοι λειτουργούν καλοπροαίρετα και ως μέλη μιας ομάδας.

Για παράδειγμα, σημαντικό ρόλο στη βελτίωση του σχολικού κλίματος και ακόμη στη διάχυση της ευτυχίας σε όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, φαίνεται να παρουσιάζει το σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς και το οποίο στηρίζεται στο ερευνητικό Ευρωπαϊκό έργο SWPBS (Schoolwide Positive Behaviour Support) (Horner et al, 2009).

Το έργο χρηματοδοτείται από το ταμείο ERASMUS + (Βασική Δράση 3 – Πειραματισμοί Ευρωπαϊκής Πολιτικής) και το οποίο λειτουργεί ως ένα επιπλέον εργαλείο για την ενίσχυση των εκπαιδευτικών στο πλαίσιο της Επαγγελματικής Μάθησης, καθώς παρέχει σημαντικές πληροφορίες που χρειάζεται η σχολική μονάδα για την εφαρμογή της πρωτογενούς πρόληψης, μέσα από το σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς.  Το σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς αποτελεί μια εξελικτική διαδικασία, κατά την οποία όλοι μαθαίνουν και διαρκώς βελτιώνονται. Αυτή η προσπάθεια επιτυγχάνεται μέσα από πολυεπίπεδη προσέγγιση, με στόχο την πρόληψη ανεπιθύμητων συμπεριφορών και τη βελτίωση του σχολικού κλίματος (OSEP Center on Positive Behavioral Interventions and Supports ,2010a).

Περισσότερα στη σελίδα:  Άσκηση και Υγεία

COP28, Κλιματική κρίση και Δημοκρατία

Ηγέτες από όλον τον κόσμο συναντώνται στο Dubai (United Arab Emirates) από τις  30 Νοεμβρίου έως 12 Δεκεμβρίου 2023 για να συζητήσουν πώς θα αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Η COP28 είναι η 28η ετήσια συνάντηση των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, όπου οι κυβερνήσεις θα συζητήσουν πώς μπορούν να περιορίσουν και να προετοιμαστούν για τη μελλοντική κλιματική αλλαγή.

Η κλιματική αλλαγή, και ειδικότερα η κλιματική κρίση, έχει καταστεί πλέον βασικό αντικείμενο συζητήσεων σε εθνικό, ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.

Οι παγκόσμιες επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι αποτέλεσμα της αυξημένης παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα και άλλων θερμοκηπικών αερίων από τις δραστηριότητες του ανθρώπου. Η αύξηση αυτή οδηγεί στον εγκλωβισμό της εκπομπής θερμότητας από τη Γη προς το Διάστημα, διότι εμποδίζεται η θερμική ισορροπία του πλανήτη. Αποτέλεσμα είναι η όλο και μεγαλύτερη αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη.

Οι παρατεταμένοι καύσωνες του καλοκαιριού και οι φωτιές στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο, οι πλημμύρες στην κεντρική Ευρώπη, το λιώσιμο των πάγων, η εξαφάνιση ειδών και η απώλεια της βιοποικιλότητας, συνιστούν όψεις του ίδιου φαινομένου και συντείνουν ακριβώς στο ότι η απειλή της κλιματικής κρίσης είναι πλέον ορατή παντού γύρω μας. Μία απειλή που αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα και επαρκώς, θέτει την ανθρώπινη ύπαρξη εν αμφιβόλω, ενώ όλοι οι μεγάλοι οργανισμοί επισημαίνουν πως τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της κλιματικής κρίσης τις βιώνουν ασύμμετρα οι φτωχότεροι και πιο ευάλωτοι.

Συνεπώς, στις νέες συνθήκες, η έννοια της «προνοητικότητας» πρέπει να διαπεράσει την κουλτούρα της κοινωνίας –στον ιδιωτικό και δημόσιο χώρο– και να επιδράσει στη δημιουργία κοινωνικών και οικονομικών εφεδρειών και άλλων αντοχών, δηλαδή να καθορίσει το συνολικότερο πλέγμα αποταμίευσης πόρων και επένδυσης στο αύριο. 

Όταν οι αρμοί της σταθερότητας σε μια κοινωνία χαλαρώνουν, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την ενδυνάμωση ολοκληρωτικών νοοτροπιών. Αυτές ποτέ δεν είναι ούτε προοδευτικές, ούτε πατριωτικές, ούτε φιλελεύθερες, ούτε αποτελεσματικές. Είναι αντικοινωνικές, επικίνδυνες και ανίκανες να ανταποκριθούν στη διαχείριση μακροσκοπικών κινδύνων. 

Περισσότερα στη σελίδα: Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή

 

ΑΣΚΗΣΗ-ΕΥΡΩΣΤΙΑ-ΥΓΕΙΑ - ΕΥΕΞΙΑ

«ἄσκει τῶν περὶ τὸ σῶμα γυμνασίων μὴ τὰ πρὸς τὴν ῥώμην ἀλλὰ τὰ πρὸς τὴν ὑγίειαν· τούτου δ᾽ ἂν ἐπιτύχοις, εἰ λήγοις τῶν πόνων ἔτι πονεῖν δυνάμενος».

Ισοκράτης προς Δημόνικον 14-18

Οι αρχαίοι Έλληνες στοχαστές, πρώτοι διέκριναν τη δυνητική αξία της σωματικής άσκησης ως μέσον για την πρόληψη ασθενειών, την προαγωγή της υγείας και της ποιότητας ζωής.

Η επιστημονική τεκμηρίωση όμως, για τις ασκησιογενείς ευεργετικές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό άρχισε να γίνεται μόλις στα μέσα του περασμένου αιώνα. Η πρώτη συστηματική επιδημιολογική έρευνα, που ανέδειξε τη σπουδαιότητα της άσκησης για τη δημόσια υγεία, πραγματοποιήθηκε από τον Jeremmy Morris και τους συνεργάτες του (1953), οι οποίοι έδειξαν ότι εισπράκτορες στα διώροφα λεωφορεία του Λονδίνου, που ανεβοκατεβαίνουν περίπου 600 σκαλοπάτια κάθε εργάσιμη ημέρα, εμφανίζουν τις μισές σχεδόν καρδιοπάθειες σε σύγκριση με τους οδηγούς που κάθονται στη βάρδια τους 90% του χρόνου.

Η ιατρική κοινότητα θεωρεί πως στον αιώνα που διανύουμε αντιμετωπίζουμε την επιδημία της υποκινητικότητας, η οποία σε συνδυασμό με την κακή διατροφή και τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής επιταχύνει τη βιολογική φθορά (Powell et al 1987, Bair at al 1995, Pedersen 2019).

Πλήθος επιδημιολογικών και πειραματικών ερευνών , όπως και ανακοινώσεις σε διεθνή επιστημονικά forum, έχουν δείξει την άρρηκτη σχέση ανάμεσα στη σωματική άσκηση, στην ευρωστία και στην υγεία του ανθρώπου (Morris 1998, Lee et al 2001, Erikssen 2001, Wilson et al 2019).

Άσκηση είναι οποιοδήποτε είδος μυϊκής προσπάθειας προσχεδιασμένης έντασης, διάρκειας και συχνότητας, που εντάσσεται σ’ ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα με σκοπό τη βελτίωση ή τη διατήρηση της ευρωστίας, της υγείας ή/ και της σωματικής απόδοσης (Caspersen et al 1985, Garher et al 2011).

Η άσκηση διακρίνεται από τη φυσική δραστηριότητα, η οποία ορίζεται ως η οποιαδήποτε μορφή μυϊκής προσπάθειας που αυξάνει την ενεργειακή δαπάνη πάνω από το επίπεδο της σωματικής ηρεμίας. Ο κοινός παρονομαστής κατά τη μυϊκή προσπάθεια, τόσο με τη δομημένη μορφή της άσκησης, όσο και με την απροσχεδίαστη μορφή της φυσικής δραστηριότητας είναι η παραγωγή ενέργειας. Οι ασκησιογενείς επιδράσεις της άσκησης στην ευρωστία και στην υγεία του ανθρώπου εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από την ένταση της άσκησης, δηλαδή από την ενεργειακή δαπάνη στη μονάδα του χρόνου(Garher et al 2011).

Ευρωστία (ευ+ρώννυμι) είναι η δυναμική κατάσταση του οργανισμού που χαρακτηρίζεται από την ικανότητα εκτέλεσης με ζωτικότητα καθημερινών δραστηριοτήτων, οι οποίες αποτρέπουν την πρώιμη ανάπτυξη υποκινητικών ασθενειών ή νοσηρών καταστάσεων.

« Η ικανότητα να εκτελεί κανείς καθημερινές εργασίες με ζωτικότητα, χωρίς αδικαιολόγητη κόπωση και με επαρκή ενέργεια να απολαμβάνει ψυχαγωγικές δραστηριότητες και να αντιμετωπίζει απρόβλεπτες έκτακτες καταστάσεις» ( U.S. Department of Health and Human Services 1996).

Ό όρος ευρωστία, που αντιστοιχεί στον αγγλικό όρο fitness, έχει μεγάλη εννοιολογική ευρύτητα, αλλά αποδίδει με σαφήνεια τη γενική οργανική κατάσταση που είναι από τη φύση της πολύπλοκη και πολυπαραγοντική. Οι παράγοντες που τη συνθέτουν είναι μορφολογικοί, νευρομυϊκοί, καρδιοαναπνευστικοί και μεταβολικοί και συνιστούν το βιολογικό δυναμικό του ανθρώπου (Bouchard et al 1994).

Υγεία είναι η οργανική, κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση του ανθρώπου που κυμαίνεται μεταξύ ενός θετικού και ενός αρνητικού πόλου. Ο θετικός σχετίζεται με την ευεξία, ενώ  ο αρνητικός με τη νοσηρότητα.

Ωστόσο, ο ισχύων ορισμός της Υγείας που περιλαμβάνεται στον πρόλογο του καταστατικού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (υιοθετήθηκε από τη Διεθνή Διάσκεψη για την Υγεία στη Νέα Υόρκη, 19-22 Ιουνίου 1946, τέθηκε σε ισχύ στις 7 Απριλίου 1948), αποτελεί περιγραφή της ευεξίας, δηλαδή μιας ιδανικής κατάστασης, αφού: «Υγεία είναι μια κατάσταση πλήρους σωματικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι απλώς η απουσία νόσου ή αναπηρίας.» ("Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity.").

Αναμφίβολα, είναι σημαντική η κατανόηση της αλληλεπίδρασης, ως δυναμική ισορροπία, μεταξύ των βιολογικών παραγόντων, του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, των υπηρεσιών υγείας και της ανθρώπινης συμπεριφοράς στην υγεία του ατόμου.

 

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΓΕΛ ΚΡΕΜΑΣΤΗΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟ ΑΚΤΩΝ 2021

Το ΓΕ.Λ. Κρεμαστής (http://lyk-kremast.dod.sch.gr) σε συνεργασία με το ΚΕΠΕΑ Πεταλούδων και τη HELMEPA (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ) συμμετείχε στις 26 Οκτωβρίου 2021 στη Δράση με τίτλο: Παγκόσμιος Εθελοντικός Καθαρισμός Ακτών. 

Στόχοι:

• Συνειδητοποίηση της έκτασης του προβλήματος από κοντά
• Προστασία των θαλασσών μας από τα απορρίμματα
• Να γίνουμε μέρος μιας λύσης μιας παγκόσμιας πρόκλησης
• Να μοιραστούμε τη γνώση με φίλους, συμμαθητές, συναδέλφους, οικογένεια

Οργάνωση δράσης:

• Στο Δελτίο Καταγραφής Απορριμμάτων έγινε ορθή καταγραφή απορριμμάτων (ποσότητα, είδη, προέλευση), καθώς τα στοιχεία επεξεργάζονται από τη HELMEPA και αξιοποιούνται από αρμόδιους διεθνείς φορείς, συμβάλλοντας έτσι στην παγκόσμια επιστημονική μελέτη
• Επιπρόσθετα, είχαμε διαχωρισμό των απορριμμάτων σε κοινά και ανακυκλώσιμα
• Αναμνηστικές φωτογραφίες

Προσδοκώμενα αποτελέσματα:

• Οι ομιλίες, η συζήτηση και η επιτόπια έρευνα στο φυσικό τοπίο, κατέδειξε την ευαισθητοποίηση των μαθητών και μαθητριών του σχολείου μας αναφορικά με το πρόβλημα της θαλάσσιας ρύπανσης
• Συμβολή στη διαμόρφωση σκεπτόμενων πολιτών που παρατηρούν, δε μένουν αμέτοχοι σε ό,τι βλέπουν και αποκτούν θετική στάση ως προς την υιοθέτηση ενεργού κοινωνικής δράσης
• Προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης
• Στήριξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ

 Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και πλανητική κρίση

Σχεδόν μισός αιώνας έχει περάσει από τότε που ανακηρύχτηκε η πέμπτη Ιουνίου ως Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος. Τα Ηνωμένα Έθνη το 1972 στη Διάσκεψη της Στογχόλμης αποφάσισαν πως στο περιβάλλον αξίζει μια ημέρα αφύπνισης. Αναμφίβολα, η ημέρα αυτή, μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία ατομικού και συλλογικού κριτικού αναστοχασμού γι'αυτά που καταστρέφουμε, γι'αυτά που χάνουμε, αλλά, κυρίως, να δούμε με ποιον τρόπο η προστασία του περιβάλλοντος θα γίνει μέλημα ενεργούς συμμετοχής της πλειοψηφίας των πολιτών.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν την κατάρρευση της βιοποικιλότητας. Σύμφωνα με την έκθεση του WWF '' Ζωντανός Πλανήτης, 2020 '' , οι πληθυσμοί θηλαστικών, ψαριών, πουλιών, ερπετών και αμφιβίων έχουν μειωθεί κατά μέσο όρο 68% από το 1970. Δυστυχώς, εξαφανίζουμε μόνοι μας τις πολύτιμες υπηρεσίες που μας προσφέρει η φύση και ουσιαστικά καταστρέφουμε το ίδιο μας το σπίτι.

Η κλιματική αλλαγή έχει πάρει πλέον τις διαστάσεις μιας πραγματικής κλιματικής κρίσης, με ορατά τα σημάδια της σε πολλά σημεία του πλανήτη. Τα αέρια του θερμοκηπίου έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ. Η σημερινή μέση θερμοκρασία του πλανήτη είναι κατά ένα βαθμό περίπου πιο υψηλή σε σχέση με την αρχή της βιομηχανικής επανάστασης. Ο σχετικός κατάλογος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, πλημμύρες, καύσωνες, τυφώνες, ανεξέλεγκτες δασικές πυρκαγιές, αλλά και καταστροφή γεωργικής καταστροφής.

Επιπρόσθετα, η πανδημία COVID-19 έφερε στο φως με τραγικό τρόπο τη σχέση μεταξύ πανδημιών και αλλαγών σε χρήσεις γης, εμπορίου άγριας ζωής και μη βιώσιμης κατανάλωσης. (Τεκμηρίωση από IPBES:Διακυβερνητική Πλατφόρμα Επιστήμης - Πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και οικοσυστημικές υπηρεσίες).

Στις εξαιρετικά ανησυχητικές αυτές διαπιστώσεις, έρχεται να προστεθεί η δραματική αλλαγή κάτω από το νερό με ορατά τα σημάδια αυτής της εξέλιξης (δίνες πλαστικών, υπεραλιευμένοι ύφαλοι, απονεκρωμένα κοράλλια ή ψόφια θαλασσοπούλια). Ωστόσο, ο καθηγητής Βιολογικής Ωκεανογραφίας Ulf Riebesell θεωρεί πως ακόμα προλαβαίνουμε να σώσουμε τις θάλασσες, οι οποίες κρύβουν αρκετή δύναμη για να αναγεννηθούν. 

Το Ινστιτούτο Ωκεανολογίας GEOMAR του Κιέλου επισημαίνει πως, αν δεν προστατέψουμε τις θάλασσές μας, θα συνεχίσουν να χάνουν όλο και περισσότερο τις ευεργετικές τους λειτουργίες. Ο ωκεανός είναι σύμμαχός μας. Περιορίζει τη θέρμανση του πλανήτη, παρέχει στην ανθρωπότητα τροφή, ελέγχει το κλίμα μας. Όμως, τα σκουπίδια στους ωκεανούς είναι ένα μεγάλο πρόβλημα. Δυστυχώς, τα πλαστικά, είτε είναι μικροσκοπικά είτε πρόκειται για σακούλες και μπουκάλια, εξαπλώνονται σε κάθε γωνιά και δημιουργούν σοβαρές ζημιές. Για παράδειγμα, οι χελώνες καταπίνουν πλαστικές σακούλες επειδή νομίζουν ότι είναι μέδουσες. Φάλαινες και δελφίνια πεθαίνουν, επειδή στο στομάχι τους είναι γεμάτο με πλαστικά. Από την άλλη πλευρά, οι ερευνητές επισημαίνουν το γεγονός ότι για πολλούς ανθρώπους η ζωή κάτω από το νερό δεν είναι τόσο σημαντική, όσο είναι η ζωή στην ξηρά. Ο καθηγητής Ulf Riebesell θεωρεί ότι ως ανθρώπινο είδος ζούμε σε έναν δισδιάστατο κόσμο και δύσκολα καταλαβαίνουμε πώς λειτουργούν οι ωκεανοί ως οικοσύστημα. 

Αναμφίβολα, για την έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση της περιβαλλοντικής κρίσης, σημαντικό ρόλο έχει η συλλογική κινητοποίηση και η ανάδειξη του περιβάλλοντος σε ισχυρό κοινωνικό αίτημα. Αισιόδοξο μήνυμα αποτελεί το ενδιαφέρον και η ανησυχία των πολιτών για τη φύση, αλλά και οι αλλαγές σε καταναλωτικές συνήθειες και συμπεριφορές (πρόσφατη παγκόσμια έρευνα του Economist Intelligence Unit σε συνεργασία με το WWF).

                 Οδηγός επιτυχίας για τις Πανελλαδικές Εξετάσεις

• Διατήρηση καθημερινής ρουτίνας. Είναι σημαντικό να διατηρήσεις ένα ημερήσιο πρόγραμμα που θα οργανώσεις με βάση τις ανάγκες σου και θα αφορά όλες τις πτυχές της καθημερινότητας : τον ύπνο, τα γεύματα, τη μελέτη και τον χρόνο χαλάρωσης. 
• Η καθημερινή ρουτίνα είναι σημαντική και δημιουργεί ασφάλεια και μία κανονικότητα, ενώ καταπολεμά το άγχος και απομακρύνει τα δυσάρεστα συναισθήματα.
• Ύπνος- Διατροφή και Άσκηση. Προσπάθησε να κοιμάσαι αρκετά (~8 ώρες) και τις ώρες που ο ύπνος είναι πιο βαθύς και ανανεώνει τον οργανισμό (βραδυνές ώρες). Ο καλός ύπνος ξεκουράζει και βοηθά τη μνήμη, την αντίληψη και την κατανόηση, ενώ παράλληλα δημιουργεί καλή διάθεση και ευεξία. Ο ύπνος βοηθά ακόμη στη ρύθμιση της όρεξης και των γευμάτων, ώστε να μην γίνονται υπερβολές στη διατροφή. Διατήρησε τέσσερα περίπου γεύματα με όσο το δυνατόν υγιεινότερες επιλογές και λήψη υγρών για ενυδάτωση. Μπορείς ακόμη να κάνεις περιπάτους, τρέξιμο ή οποιαδήποτε ήπια σωματική άσκηση επιλέξεις για μισή ώρα  καθημερινά.
• Οργάνωσε όσο καλύτερα μπορείς την ημερήσια ύλη και χρησιμοποίησε χρωματιστούς μαρκαδόρους στα σημεία που σε δυσκολεύουν περισσότερο. Κατά τη διάρκεια της μελέτης άφησε το κινητό σου εκτός δωματίου, για να μην αποσυντονίζεσαι από μηνύματα που πιθανόν λαμβάνεις. Μην ξεχνάς πως έχεις διανύσει μεγάλο δρόμο για να φτάσεις ως εδώ και ήδη βρίσκεσαι λίγο πριν το τέρμα. Καλό θα ήταν να μην αφήνεις για αύριο ότι μπορείς να κάνεις σήμερα. 

• Χαλάρωσε με τον τρόπο σου. Η χαλάρωση σε βοηθά να ανασυντάσσεσαι και είναι απαραίτητη. Ο χρόνος και τρόπος χαλάρωσης εξαρτάται από εσένα. Μπορείς να μιλήσεις με τους φίλους σου, να ακούσεις μουσική, να κάνεις ασκήσεις χαλάρωσης, να βοηθήσεις στις δουλειές του σπιτιού ή οτιδήποτε άλλο σε ευχαριστεί.

• Διαχείριση άγχους. Η οργάνωση περιορίζει το άγχος. Μην αφήνεις όσα έχεις να κάνεις να συσσωρεύονται, αυτό σε πιέζει και σου δημιουργεί άγχος. Βάλε προτεραιότητες – ποιο είναι επείγον και πιο λιγότερο και ξεκίνα βάζοντας ένα καθημερινό πρόγραμμα προχωρώντας σταθερά. Μπορείς να κάνεις ασκήσεις χαλάρωσης που βοηθούν πολύ: σε ένα δωμάτιο με ησυχία, κάθισε σε οποιοδήποτε σημείο επιλέξεις στηρίζοντας την πλάτη σου και άρχισε να αναπνέεις αργά και βαθιά, από τη μύτη, χαλαρώνοντας όλο το σώμα. Σκέψου ένα ήρεμο και πολύ όμορφο μέρος, όπως μία ηλιόλουστη παραλία το καλοκαίρι. Σκέψου ευτυχισμένες στιγμές ή επιτυχίες στο παρελθόν που σου έδωσαν χαρά και διώξε κάθε αρνητικό συναίσθημα. Σκέψου επίσης ότι κάνεις το καλύτερο που μπορείς – μια ειλικρινή προσπάθεια προς το στόχο - και αυτό είναι αρκετό.

• Θετική σκέψη. Κάθε επιπλέον δυσκολία μπορεί αρχικά να σε «ξεβολέψει», ωστόσο αν χειριστείς την κατάσταση μπορεί να σου προσφέρει εμπειρία, δύναμη και ευκαιρίες για αλλαγές που τελικά θα σε βοηθήσουν να προσαρμόζεσαι πιο εύκολα. Οι δυσκολίες έχουν πάντα μια θετική πλευρά. Αναλαμβάνουμε δράση όταν έρθουμε αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα (π.χ. COVID 19), και τη μεγαλύτερη πρόοδο την κάνουμε τότε. Έχε θετική σκέψη, διατήρησε το κέφι σου και μια όμορφη καθημερινή ρουτίνα. Το σίγουρο είναι ότι η κατάσταση αυτή θα ξεπεραστεί και μέσα από την εμπειρία αυτή μπορείς να σμιλέψεις τον χαρακτήρα σου και να αποκτήσεις ανθεκτικότητα.

• Έχε πάντα εναλλακτικές λύσεις. Αυτό που έχει αξία είναι να κάνεις το καλύτερο δυνατό, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Έχε το στόχο και προσπάθησε με όλες τις δυνάμεις σου, ωστόσο εάν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα έχεις σχεδιάσει έχε και ένα δεύτερο πλάνο στο μυαλό σου. Αυτό συμβαίνει συχνά στη ζωή και καλό είναι να είμαστε προετοιμασμένοι - να προσαρμοζόμαστε ανάλογα. Αρκετοί θεωρούν την αποτυχία ως καθυστερημένη επιτυχία.

• Κάνε όνειρα για το μέλλον. Κάνε νοερές σκέψεις και φαντάσου τον εαυτό σου τον επόμενο χρόνο. Πάλεψε για να γίνεις αυτή η εικόνα που θέλεις. Αυτό θα σου δώσει ώθηση, αφού θα λειτουργήσει ως κίνητρο για να προσπαθήσεις. Εκμεταλλεύσου θετικά όλες τις ευκαιρίες και προσπάθησε να αντιληφθείς ότι αυτό είναι ένα μικρό διάστημα προσπάθειας και όλη η ζωή βρίσκεται μπροστά σου - μπορείς να την ζήσεις υπέροχα!

• Μην ξεχνάς πως δεν είσαι μόνη/ος. Είναι σημαντικό να μοιράζεσαι τις σκέψεις και τους προβληματισμούς σου με ανθρώπους γύρω σου - γονείς, φίλους, καθηγητές. Μια δυσκολία που την μοιραζόμαστε είναι πάντα μια πιο “εύκολη” δυσκολία. Μπορείς επίσης να συμμετέχεις με πολλούς τρόπους στην πλατφόρμα we-knowhow.gr και να τηλεφωνήσεις στη Γραμμή ΜΕΥποστηρίζω 80011 80015 καθημερινά 9.00-15.00 χωρίς χρέωση.

Συμβουλές από την Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ) της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Παν/μίου Αθηνών στο Νοσοκομείο Παίδων "Π & Α Κυριακού".

1. 

 

Η πανδημία COVID-19  ως μια ευκαιρία αναστοχασμού και πρόκλησης για το μέλλον

Η κατανόηση της αενάως μεταβαλλόμενης θέσης της ανθρωπότητας στην ισορροπία της φύσης, αποτελεί μέρος της αντίληψής μας για τη θέση του ανθρώπου στο οικοσύστημα.

Είναι γεγονός ότι τα λοιμώδη νοσήματα και οι επιδημίες είχαν καθοριστικό ρόλο στην ιστορία του ανθρώπου.  Χαρακτηριστικά δείγματα της δυναμικής μιας επιδημίας αποτελούν, για παράδειγμα, η επιδημία της πανώλης το 14^Ο αιώνα, η οποία είχε σκοτώσει το 1/3 του τότε ευρωπαϊκού πληθυσμού, όπως επίσης και η επιδημία της γρίπης το 1918 με υπολογιζόμενους άνω των 100 εκατομμυρίων θανάτους. Ακόμη, ο ιός HIV, το AIDS αποτελεί ένα δραματικό παράδειγμα, λαμβάνοντας ως δεδομένο πως από το 1981 μέχρι το 2018  έχει προκαλέσει 32 περίπου εκατομμύρια θανάτους (Κούβελας, Η., Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών).

Ο ιός SARS-COV-2 που προκαλεί τη σημερινή νόσο COVID -19 εμφανίζει μεγάλη μεταδοτικότητα. Στα μέσα Ιανουαρίου είχαμε περίπου 100 εκατομμύρια περιστατικά Covid-19 παγκοσμίως και πάνω από 2 εκατομμύρια θανάτους. Επιδημιολογικές μελέτες αντισωμάτων στο SARS-COV-2 αποδεικνύουν ότι ο αριθμός μολυσμένων είναι πολύ πιο υψηλός από τις επίσημες εκτιμήσεις περιστατικών. Ακόμη και ο αριθμός των θανάτων που μπορεί να αποδοθούν στην πανδημία είναι υψηλότερος από αυτούς που έχουν καταγραφεί ως θάνατοι Covid-19 (Κογεβίνας, Μ., Επιδημιολόγος, Καθηγητής Barcelona Institute for Global Health).

Ωστόσο, δεν έχουν όλοι οι ασθενείς με covid-19 τον ίδιο κίνδυνο να εμφανίσουν τις σοβαρές επιπλοκές της νόσου, αλλά αρκετοί από τους παράγοντες που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο σοβαρής νόσου είναι δυνατό να τροποποιηθούν και να μετριαστεί η αρνητική τους επίδραση (Δημόπουλος, Θ. Καθηγητής Ιατρικής Σχολής Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρύτανης ΕΚΠΑ).

Παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με μεγαλύτερη πιθανότητα σοβαρής νόσου είναι η μεγαλύτερη ηλικία, η παχυσαρκία, η κακή φυσική κατάσταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπέρταση, η χρόνια νεφρική νόσος, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και ιστορικό καρδιακής νόσου και καρδιακής ανεπάρκειας. Άρα, η σωστή διατροφή και η άσκηση, η αποφυγή του καπνίσματος, η ρύθμιση του σακχάρου με τη σωστή δίαιτα και την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, η πιστή εφαρμογή των θεραπειών για τη χρόνια αποφρακτική ανεπάρκεια, η θεραπευτική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης και της καρδιακής ανεπάρκειας, όπως επίσης και ο καλός ύπνος αποτελούν σημαντικά μέτρα για την πρόληψη των πιο σοβαρών επιπλοκών σε περίπτωση λοίμωξης. ( Καστρίτης, Ε., Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και Δημόπουλος, Θ., Μάρτιος,2021). 

Αναμφίβολα, έχουμε απέναντί μας έναν μικροσκοπικό ιό που έχει επιφέρει αλλαγές μεγατόνων σε ό,τι γνωρίζαμε ως κανονική ζωή, τον οποίο η επιστημονική κοινότητα κυνηγάει για να εξοντώσει και εκείνος βρίσκει τρόπους να μας ξεφεύγει. Ωστόσο, η ανάπτυξη εμβολίων ενάντια στον SARS-COV-2 μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ, έχοντας ως επιστημονικό δεδομένο ότι το προηγούμενο ρεκόρ κατείχε το εμβόλιο της παρωτίτιδας, για τη δημιουργία του οποίου χρειάστηκαν τέσσερα χρόνια. Αυτή η επιτυχία εισήγαγε στην κλινική πρακτική, καινούρια γενετικά εμβόλια νουκλεϊνικών οξέων, που αλλάζουν την τεχνολογία παρασκευής εμβολίων και συμβάλουν στη διατήρηση της ανοιχτής παγκόσμιας κοινωνίας και του επιπέδου διαβίωσης (Παυλάκης Γ., Ph.D. Chief, Human Retrovirus Section, Vaccine Branch Center for Cancer Research National Cancer Institute).

Ωστόσο, παρά το σωτήριο για την ανθρωπότητα επίτευγμα της θεμελιώδους επιστημονικής έρευνας και της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών γενετικών εμβολίων, οι μεταφυσικές, ψευδοεπιστημονικές, συνωμοσιολογικές φωνές που αντιτίθενται στον ορθό λόγο, συνεχίζουν να παίζουν τον εξαιρετικά επικίνδυνο ρόλο τους. Οι θεωρίες συνωμοσίας διαθέτουν συναρπαστικές αφηγήσεις από τους συμμετέχοντες, οι οποίοι αισθάνονται κάτοχοι μιας αλήθειας κρυμμένης για τους άλλους, που αποκαλούν πιόνια της παγκοσμιοποίησης, ενώ ταυτόχρονα γνωρίζουν όλες τις απαντήσεις. ( Πουλάκου- Ρεμπελάκου Έ., Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ).

Σήμερα, το ψευδές αίσθημα ασφάλειας απέναντι στις επιδημίες, που προηγήθηκε της εμφάνισης του AIDS, έχει πλέον αντικατασταθεί από ανασφάλεια για τη θέση της ανθρωπότητας στην εξέλιξη της ζωής, πάνω σε έναν θερμαινόμενο πλανήτη. Η πρόσφατη ιστορία μας με τους κορωνοϊούς μας δείχνει ότι η ολέθρια σχέση μας μαζί τους δεν θα τελειώσει τόσο εύκολα. Όπως προηγούμενοι κορωνοϊοί (SARS-CoV, MERS-CoV) και βεβαίως ο SARS-CoV-2 πέρασαν το φράγμα των ειδών και έφτασαν στον άνθρωπο, πιθανότατα άλλοι ετοιμάζονται αυτή τη στιγμή για τη δική τους ‘’διεθνή καριέρα’’, που απειλεί να μεταφραστεί σε μια καινούρια παγκόσμια κρίση δημόσιας υγείας. Ενάντια σε αυτό ακριβώς το σενάριο προσπαθούν να δράσουν προληπτικά επιστήμονες ανά τον κόσμο, με κύριο στόχο τους την αναζήτηση ενός εμβολίου που θα προστατεύει από πολλούς κορωνοϊούς και από επικίνδυνες παραλλαγές τους που δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη (Ted Ross, Center of Vaccines and Immunology Department of Infections Diseases), καθηγητής Μεταδιδόμενων Νοσημάτων και διευθυντής του Κέντρου για τα Εμβόλια και την Ανοσολογία (University of Georgia).

Την ανάγκη για ένα καθολικό εμβόλιο ενάντια στους κορωνοϊούς, θεωρεί απαραίτητο να αναπτυχθεί, ο Wayne Koff, διευθύνων σύμβουλος του Human vaccines Project (μη κερδοσκοπικός οργανισμός με στόχο την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος) και επισκέπτης καθηγητής Επιδημιολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας T.H. Chan στο Harvard και ο οποίος θεωρείται από τους πλέον ειδικούς παγκοσμίως στη διαδικασία ανάπτυξης εμβολίων. 

Αναφορικά με τις αιτίες αύξησης των  πιθανοτήτων άλλοι κορωνοϊοί να περάσουν το φράγμα των ειδών και να προκαλέσουν νέες πανδημίες, ο Wayne Koff επισημαίνει ότι αυτές είναι πολλές: τα ζώα που μολύνονται με αυτούς τους ιούς σε πολλές περιπτώσεις έρχονται τακτικά σε επαφή με τον άνθρωπο. Ακόμη, οι σύγχρονες αγροτικές πρακτικές, η εξέλιξη των ιών, η καταπάτηση του φυσικού περιβάλλοντος, η αύξηση του πληθυσμού, η αστικοποίηση, τα παγκόσμια ταξίδια και η κλιματική αλλαγή επισπεύδουν την επαφή με νέα στελέχη ιών που έχουν πανδημική δυναμική, καθώς και την εξάπλωσή τους. Συνεπώς, είναι εύκολο οι επιδημίες να μετατραπούν σε πανδημίες. Ωστόσο, ο Wayne Koff θεωρεί πως η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος προσφέρουν τα ''εργαλεία'' να αναπτυχθούν καθολικά εμβόλια, ακόμη και σε χρόνους ρεκόρ. Όμως, απαιτείται μια διεθνής προσπάθεια και σχέδιο δράσης, μέσα σε ένα πλαίσιο χρηματοδότησης και ανταλλαγής πληροφοριών και δεδομένων.  

Επιπρόσθετα, σε μια σειρά μελετών που έχουν πραγματοποιήσει ο καθηγητής τοξικολογίας Τσατσάκης Αριστείδης και οι συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, αλλά και σε ξένα πανεπιστήμια, καταδεικνύεται μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ του σύγχρονου τρόπου ζωής και του αυξανόμενου ρυθμού εμφάνισης χρόνιων νόσων και της ολοένα και πιο εντατικής ανάπτυξης μολυσματικών δραστηριοτήτων του ανθρώπου. Για παράδειγμα, τέτοιες δραστηριότητες είναι η εντατική χρήση φυτοφαρμάκων και βιοκτόνων στη γεωργία, η αυξανόμενη χρήση αντιβιοτικών και γενετικώς τροποποιημένων τροφών στην κτηνοτροφία, η εισαγωγή ενός τεράστιου αριθμού χημικών ουσιών στη βιομηχανία, οι πλαστικοποιητές και τα διάφορα συντηρητικά στον τομέα των τροφίμων και ένδυσης και οι πολλαπλές χημικές ουσίες, όπως τα parabens στα προϊόντα κοσμετολογίας και ατομικής περιποίησης. Ακόμα, η εντατική χρήση κινητήρων εσωτερικής καύσης στις μετακινήσεις, αλλά και η έκθεση σε μικροσωματίδια-νανοσωματίδια και οι διάφορες ακτινοβολίες και ηλεκτρομαγνητικά πεδία των τηλεπικοινωνιών, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες που εξασθενούν το αμυντικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού. (Τσατσάκης, Α., Πετράκης, Δ., Νικολουζάκης, Τ., Καρζή, Β., 21/3/21, ''Κ'').    

Τα παγκόσμια προβλήματα απαιτούν παγκόσμιες λύσεις. Εκτιμάται ότι η τρέχουσα πανδημία θα κοστίσει περί τα 8 ως 16 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως, δηλαδή περί τις 500 φορές περισσότερα χρήματα από αυτά που θα απαιτούνταν για να προληφθεί η επόμενη πανδημία. Το δικαιολογημένο σοκ που έχει προκαλέσει η πανδημία του κωρονοϊού μπορεί να συμβάλει στο να πάρουμε αποφάσεις ''εξω από το κουτί '', πέρα από στερεότυπα. Επιστήμονες και ερευνητές θέτουν την ανάγκη να επανεξαστούν το συνολικό μοντέλο ανάπτυξης και οι τρόποι που υποσκάπτουμε την υγεία της ανθρωπότητας και του πλανήτη, δύο στοιχεία που μόνο ενιαία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε.